Co to regencja – znaczenie, historia i przykłady

Nie każdy o tym wie, ale słowo „regencja”, tak jak wiele tego typu określeń, wywowdzi się… No, zgadujcie. Tak, dokładnie – z łaciny. Łacińskie słowo „regere” to czasownik, który oznacza: rządzić, kierować, prowadzić. Już sama ta informacja mówi nam wiele o tym, co to regencja, czyż nie?

Kiedy termin „regencja” został wprowadzony do języka polskiego, dokładnie nie wiadomo, jednak mogło się to stać w wyniku zapożyczenia z łaciny lub drogą polityczną za pośrednictwem języka francuskiego (słowo „régence”). Na początku regencja oznaczała po prostu tymczasowe sprawowanie władzy przez tak zwanego regenta, który otrzymywał ten autorytet od władcy. Władca oddający kierownictwo regentowi był przeważnie niezdolny do władzy, na przykład z powodów zdrowotnych.

Nieco później termin regencji rozszerzył się i zaczął odnosić się także do epoki w sztuce i kulturze. W Wielkiej Brytanii regencja trwała od około 1811 do 1820, we Francji mając miejsce znacznie wcześniej, bo między 1715 a 1723 rokiem.

Regencja w historii

Powody, dla których władca musiał tymczasowo odstąpić od rządzenia na rzecz regenta, była różne. Najpopulajniejsze z nich to:

• problemy zdrowotne – nieuleczalna choroba, fizyczne osłabienie czy nawet starość.
• wiek – zbyt młody król nie mógł i nie potrafił rządzić krajem we właściwy sposób, więc zanim dorósł do tej roli, stosowano regencję.
• nieobecność – jeśli władca wyjeżdżał na wojnę czy załatwiać zagraniczne sprawunki, ktoś musiał go godnie zastąpić. Należy pamiętać, że w tamtych czasach podróże były długotrwałe – nie było opcji biznes klasy w samolocie, tylko trzeba było spędzać długie godziny w karocach.
• niezdolność do rządzenia – pod tym politycznie poprawnym terminem kryje się tak naprawdę nic innego jak niski intelekt lub choroba psychiczna władcy, co też się czasem zdarzało.

Regencja była sprytnym i skutecznym sposobem na ochronę stabilności w państwie – dzięki temu kraj unikał sytuacji bez nikogo do sprawowania najważniejszych rządów. W Polsce mechanizm ten również miał miejsce, choć zdecydowanie rzadziej niż we Francji czy Wielkiej Brytanii. W okresie Królestwa Polskiego, czyli po I wojnie światowej, stosowano regencję, jednak regentów było aż… trzech. Tworzyli tak zwaną Radę Regencyjną, która została powołana przez Austro-Węgry i działała do czasu, aż Polska odzyskała niepodległość.

Znani regenci i znane regentki:

Wiele znanych historycznych postaci pełniło rolę regenta. Najbardziej znane przykłady to:

• Jerzy, książę Walii – pełnił tę rolę w Wielkiej Brytanii podczas całej epoki regencji w tym kraju (1811-1820).
• Catherine de’ Medici – kiedy jej synowie byli zbyt mali, by rządzić krajem, ona została regentką Francji.
• Anna Austraiczka – była regentką w imieniu Ludwika XIV.
• Aleksander Kakowski – arcybiskup oraz członek Rady Regencyjnej.
• Zdzisław Lubomisrki – był prezydentem Warszawy, a także regentem.
• Józef Ostrowski – reprezentował środowiska ziemiańskie w Radzie Regencyjnej.

Co to regencja w sztuce

Regencja nie tyczy się tylko historii, ten termin ma także wiele wspólnego ze sztuką. Nawiązuje do tak zwanego stylu regencyjnego, który rozwinął się na początku XIX wieku w Anglii. W architekturze styl regencyjny wyróżniał się bogactwem zdobień – złote wzory czy srebrne dekoracje były na porządku dziennym.

Można była także zauważyć mnóstwo inspiracji z antyku – proste formy pełne symetrii i starożytnej doskonałości były dostrzegalne w budynkach a nawet malarstwie. W regencyjnych domach królowały lekkie meble, często z jasnego drewna, tworząc szyk i elegancję. Zobacz naszą kolekcję Dworskie Wnętrza i dodaj trochę regencyjnej magii swojemu domowi.

Kolejną cechą wyróżniającą styl regencyjny w sztuce i architekturze to egzotyka – widać w nim mnóstwo inspiracji na przykład z Chin czy Indii. Kolorystyka obrazów i wnętrz była dość stonowana, ale szykowna. Typowa regencyjna paleta kolorów zawierała takie odcienie jak biel, złoto, beż, granat, czy oliwkową zieleń. Z klasą, elegancko, ale też subtelnie.

Wcześniej wspomniane zdobienia była bogate, jednak bardziej stonowane niż na przykład w baroku, który miał skłonność do przesady. W skromnym mniemaniu autorki tego posta, styl egencyjny umiał pogodzić elegancję z zamożnością w taktowny i miły dla oka sposób.

Co to regencja w modzie

Tutaj możemy zainspirować się serialem „Bridgertonowie”, który w Polsce zyskał nie lada sławę. Jak zapewne pamiętamy, typowe regencyjne suknie charakteryzowały się wysoką talią (znajdowała się praktycznie zaraz pod biustem), a ich dół miał prosty krój. Była to drastyczna zmiana, ponieważ przed epoką regencji dół sukni był – jak to powiedzieć inaczej niż BUM i PUF. Wielki, rozkloszowany i bogato zdobiony. Jak widać, moda regencyjna była niejako rewolucyjna. Podobnie współczesny sklep Marysia’s Colorful Closet bierze inspiracje właśnie z tego elementu zaskoczenia w modzie. Zobacz kolekcję „colorful dress” i znajdź coś dla siebie.

Suknie w epoce regencji były tworzone z delikatnych, zwiewnych tkanin i modne były subtelne i klasyczne kolory – biały, delikatny niebieski, bordowy, butelkowo-zielony i tak dalej. W naszym sklepie znajdziesz bogaty wybór sukni balowych inspirowanych epoką regencji. Poczuj się jak dama i stwórz wspaniałą, balową stylizację!

Jeśli chodzi o modę regencyjną męską, najważniejszym jej elementem były eleganckie fraki. Do fraka najczęściej nosiło się stylową kamizelkę i elegancki kapelusz. Spodnie były w tej epoce węższe niż przedtem, co – ponownie – stanowiło małą modową rewolucję.

Typowy frak regencyjny miał krótki przód i długi tył z rozcięciem. Krój był bardzo dopasowany – wiadomo, regencyjny dżentelmen musiał wyglądać nieskazitelnie. Kolor był najcześciej czarny, choć zdarzały sie odcienie takie jak granat, bordowy, czy ciemnozielony. Aby zapoznać się z różnymi fasonami oraz odcieniami tego elementu ubioru, zaczęcamy do obejrzenia naszej kolekcji fraków męskich.

Dama w sukni z wysoką talią i dżentelmen w eleganckim fraku – taki wizerunek jest nam znajomy nie tylko z serialu „Bridgertonowie”, ale także ekranizacji powieści Jane Austin.

Ciekawostki o regencji

Na koniec warto wspomnieć o smaczkach i mniej znanych faktach o epoce regencji.

1. Niektórzy regenci wykraczali poza swoje obowiązki – na przykład, książę Jerzy w latach 1811-1820 podejmował ważne polityczne decyzje BEZ konsultacji z chorym ojcem, Jerzym III.
2. Epoka regencji była pełna skandali – życie towarzyskie, szczególnie w Londynie, kwitło. Było bogate w bale, przyjęcia, spotkania w klubach dla dżentelemenów oraz skandale miłosne.
3. Regencja to też termin gramatyczny – w języku polskim słowo „regencja” oznacza też relację między wyrazami w szyku zdania.
4. Rada Regencyjna trwała tylko trochę ponad rok – choć krótkotrwała, odegrała bardzo ważną historyczną rolę.
5. Regencja to czas, w którym rozkwitła proza plotkarska – nowinki oraz broszury z plotkami stawały się coraz bardziej popularne.

Jak widzimy, na pytanie „Co to regencja” można także odpowiedzieć „Czas zaskoczeń, bogatego życia towarzyskiego oraz skandali”. Ekranizacje, filmy, seriale, książki, a nawet współczesna moda biorą inspirację z tego okresu. I słusznie. Mam nadzieję, że ten artykuł zainspirował szanownego czytelnika i dostarczył mu potrzebnych informacji. Zachęcam do zostawiania komentarzy!